Bu hafta yeni bir konuya giriyoruz. Konumuzun baÅŸlığı “TERRAIN AVOIDANCE” yani uçarken araziden kaçınma ! Bu konu da Kaptanlık için tereddütsüz bilmeniz gereken konulardan biri. Bu hususta uçağımızda bize yardımcı olacak ne tür cihazlar var, bize ne tür bilgiler veriyorlar ? GerektiÄŸinde nasıl bir manevra yapılması önerilir ?
Yanıtlarınızı Forum'da vermenizi rica ederiz.
CEVAPLANDI
DeÄŸerli ArkadaÅŸlar,
Yıl sonu faaliyetleri ve iÅŸ yükü nedeni ile HAFTANIN SORUSU’na bir süre ara verdik. 2015 yılının baÅŸlaması ile bizler de teknik konularımız üzerinde çalışmalaramıza kaldığımız yerden devam edeceÄŸiz.
Geçen haftanın sorusunu diyemiyeceÄŸim, geçen yılın son sorusunu Ä°LKER GÜL arkadaşımız çok güzel ve kapsamlı yanıtlamış. GerektiÄŸinde nasıl bir manevra yapmamız gerektiÄŸini de açıklamış. BONUS arkadaşımız Ä°LKER GÜL’e gidiyor. Kendisine katkılarından dolayı çok teÅŸekkür ediyoruz.
Soruyu yanıtlamada olan gecikmemin bir baÅŸka nedeni de yanıtın kapsamlı olması. Soruyu hazırlarken de tereddüt ettim. Uzun yanıtlar yazmak için vakit bulmakta biraz zorlanıyorum.
Ä°lker arkadaşımız gerçekten sorumuzu güzel yanıtlamış. Ben yanıtımda sadece B738 uçağımızın kullanımı açısından konuyu ele alacağım. Bize referans olan iki kitap var; FCOM Vol 2 Bölüm 15 WARNING SYSTEMS, ve QRH MANEUVERS bölümleri.
TERRAIN AVOIDANCE için uçağımızda bulunan cihaz ENHANCED GROUND PROXIMITY SYSTEM, kısa adı ile EGPWS cihazıdır. Günün ilk uçuÅŸu öncesi, preflight testleri sırasında, FO tarafında ND ekranı altında bulunan düÄŸmeye basılarak kontrolü yapılır. Resim 1, 3 numara le iÅŸaretli düÄŸme. Test fonksiyonu sadece uçak yerdeyken çalışır.
Resim 1
Kalkış öncesi, NAVIGATION DISPLAY (ND) üzerinde PILOT FLYING (PF) WEATHER RADAR seçer, PILOT MONITORING (PM) TERRAIN seçer. PM tarafında uçağımızın etrafındaki yer yükseklikleri uçağın bilgisayar veritabanına yüklenmiÅŸ bir haritadan, uçağımızın GPS pozisyonuna göre görüntülenir. TERRAIN bir RADAR görüntüsü deÄŸildir. Resim 2.
Resim 2
ND üzerinde TERRAIN yani uçağımızın etrafındaki mania Resim 3 teki gibi görüntülenir. Buradaki renklerin manası ÅŸöyledir:
- Tam Kırmızı: LOOK AHEAD TERRAIN WARNING aktif durumda, yani acilen kaçınma manevrası yapılması gerekiyor demektir. Mani aile çarpışma 20 ila 30 saniye içinde gerçekleÅŸebilir. Bu ikaz ayrıca TERRAIN TERRAIN PULL UP diye sesli olarak da yapılır.
- Tam Amber: LOOK AHEAD TERRAIN CAUTION aktif durumda. Mani aile çarpışma 40 ila 60 saniye içinde gerçekleÅŸebilir. Bu ikaz ayrıca CAUTION TERRAIN diye sesli olarak da yapılır.
- Noktalı Kırmızı: mania uçağımızın irtifasından en az 2000 feet daha yüksek.
- Noktalı Amber: mania uçağımızın irtifasından 500 feet aÅŸağısı ile (iniÅŸ takımları açıksa 250 feet), 2000 feet üzeri arasında.
- Noktalı YeÅŸil: mania uçağımızın irtifasından 500 feet ile 2000 feet arasında daha alçak.
- Noktalı Magenta: mania bilgisi mevcut değil demektir.
Resim 3
Look Ahead Terrain uyarısı olduÄŸunda TERRAIN görüntüsü ND üzerinde otomatik olarak çıkar. Bunun bazı ÅŸartları var FCOM dan bakılması gerekir.
Hava alanları dışında güvenilir irtifanın altına inildiÄŸine TOO LOW, TERRAIN uyarısı alınır.
LOOK AHEAD TERRAIN uyarıları, uçağımızın barometric irtifasının maniadan yüksekliÄŸi 2000 feet ve daha az olduÄŸunda verilir.
Diğer GPWS Radio Altitude uyarıları kısaca şunlardır:
- Excessive Descent Rate
- Excessive Terrain Closure Rate
- Altitude Loss after Take-off or Go-Around
- Unsafe Terrain Clearance when not in the Landing Configuration
- Excessive Deviation below ILS glide slope
Bir de RUNWAY AWARNESS ADVISORY SYSTEM vardır. Bu sistem de yanlış piste girilmesini ve fark etmeden aktif piste girilmesini önelmek için uyarı verir. Bu tür kazaları önlemek için geliÅŸtirilmiÅŸtir.
Son olarak da TERRAIN ikazı aldığımızda yapmamız gereken manevrayı özetleyelim, bu manevra QRH de yazılı:
- AUTOPILOT DISCONNECT
- THROTTLES DISCONNECT
- Gaz kolları hızlıca ileri maximum güç
- Yatıştan çıkıp, levye çekilerek burun 20 derece ufkun üzerine kaldırılıyor
- SPEED BRAKE ler açıksa kapatılıyor.
- TERRAIN WARNING devam ediyorsa, uçağın burnunu, önce limite kadar çekiyoruz, yetmezse STICK SHAKER veya BUFFET hızına düÅŸünceye kadar çekiyoruz.
- FLAP ve İniş Takımı ayarlarında bir değişiklik yapmıyoruz.
- RADIO ALTIMETREDEN yer ile aramızdaki mesafenin arttığını takip ediyoruz.
- Uyarı bittikten sonra uçağın burn açısını yavaÅŸça düÅŸürerek hızlanmaya baÅŸlıyoruz.
Bu manevrada FLIGHT DIRECTOR komutlarını takip etmiyoruz.
Bu haftaki sorumuz da burada tamamlandı. Bir sonraki sorumuzda buluÅŸmak üzere, hepinize iyi haftalar ve emniyetli uçuÅŸlar dilerim.
on December 6, 2014, 5:12 pm
Ucarken araziden kacinmalar icin GPWS (Ground Proximity Warning System) imiz vardir. Pilotu/pilotlari uçak yere yakın veya bir arazi engeline doÄŸru ani tehlike olusturabilecek herturlu sıkıntıyı ikaz ederek pilotlari uyarir.Yer yaklaşım ikaz sistemleri, kazalarının meydana gelmesini önlemeye yardım etme amacı güder. Sistem istenilen uyarıları verebilmek amacıyla, uçağın algılama ve ölçüm donanımlarından topladığı girdileri, birtakım hesaplama ve deÄŸerlendirme algorithmalarini tabi tutarak tehlike oluÅŸturacak durumlarda, uçuÅŸ ekibini sesli mesajlar ve görsel uyarılar ile ikaz eder ve uyarı eÅŸikleri bantlarının ne oranda aşıldığını kabinde bulunan göstergelerinde gösterir.Sistem Radyo altimetre kullanarak, sesli ikazlarda vererek tabi gorsel olarakta ekranlarda ucus ekibini uyarir.Ornek verecek olursak; yaklasmalarda alcak kalmadan ziyade istenilenden veya hesaplanandan daha alcak kalarak tehlike teskil eden durum soz konusu olursa 'TERRAIN" uyarisini aliriz .GPWS ten gelecek uyarilari acacak olursak; SINK RATE-PULL UP inis oranin artisi veya asiri inis orani varsa,asiri derecede arazi durumu var ise TERRAIN PULL UP , TOO LOW – TERRAIN" "TOO LOW – GEAR" "TOO LOW – FLAPS gibi uyarilar vererek kaza oranini dusurmekte ve ucusun guvenli gecmesine ve sonlanmasina yardimci olur. Verilen uyarilara yani gerektigi zaman yapilacak manevralar yukarda verdigim orneklerde pull up yani pilotu ucagi daha yuksek bir seviyeye almasi icin gerekli bilgiyi verir ve karilasilmis olan durumdan kurtarilir.
Reply to this comment