Değerli kaptanlarım, sevgili arkadaşlarım;

Bu yazıda, uçaklarımızın temel ağırlıkları, nasıl hesaplandıkları ve bu ağırlıkların, nerelerde hangi amaçla kullanıldığı hakkında bir bilgi vermek istiyorum.

Bu konu, aslında birçoÄŸumuzun genel olarak bildiÄŸi, birçoÄŸumuzun da yüzeysel olarak bildiÄŸi, simülatör ortamdında çok ta fazla kullanmadığımız, fakat gerçek operasyonlarda kullanılan ve  operasyonun bel kemiÄŸi olarak nitelendirebileceÄŸimiz bir konu olduÄŸundan, bilgilerimi elimden geldiÄŸince sizinle paylaÅŸmak isterim.

Operasyonel ağırlıklar ile başlayalım;

• Basic Weight (BW) : Üretici firmanın belirlediÄŸi; uçağın fabrikadan çıktığındaki ağırlığıdır. Bu ağırlığa uçuÅŸ ekipmanları dışında kalan (havayolu istekleri doÄŸrultusunda uçaÄŸa eklenilen ekipmanlar) hiçbir ekipman dahil deÄŸildir. 
• Dry Operating Weight (DOW) : Bu ağırlık, uçağın temel ağırlığına; Kokpit ekibi, kabin ekibi ve ekiplerin bagajları, uçaÄŸa yüklenilen ikram ağırlıklarının eklenmesiyle hesaplanır. Bir uçağın birçok DOW’u bulunmaktadır. Bu deÄŸerler uçuÅŸ ekibinin sayısı ve uçaÄŸa yüklenilen ikrama göre (dış hat- iç hat) deÄŸiÅŸir. Loadsheet üzerinde ÅŸu ÅŸekilde belirtilir.
• UçuÅŸ ekibi; 2/4  (Buradaki “2” deÄŸeri kokpit ekibini; “4” deÄŸeri ise kabin ekibinin sayısını belirtmektedir.)
• Pantry Code; Domestic ya da International

Bu ağırlığa; uçaÄŸa yüklenen su, uçaÄŸa ait teknik malzeme gibi ağırlıklar da dahildir. Ekstra bir teknik malzeme yüklenmesi durumunda Manuel Loadsheet üzerinde belirtilen indekslere göre ağırlıkta deÄŸiÅŸiklik yapılır.

• Operating Weight (OW) :  Bu ağırlık, uçağın DOW deÄŸerine Take-Off yakıtının eklenmesi ile elde edilir. Yolcusuz iÅŸletme ağırlığıdır. Bu ağırlığa taxi yakıtı dahil deÄŸildir.
• Take-Off Weight (TOW) :  Ä°ÅŸletme ağırlığına yolcu ve bagaj ağırlığı ( Total Traffic Load/Payload)  eklenilerek hesaplanır. Uçağın kalkış anındaki ağırlığı olduÄŸundan, yine taxi yakıtı bu ağırlığa dahil deÄŸildir.
• Zero Fuel Weight (ZFW) :  Adından da anlaşılabileceÄŸi üzere uçağın yakıtsız tüm ağırlığıdır. DOW deÄŸerine Total Traffic Load ( Yolcu ve Bagaj Ağırlığı) eklenilerek hesaplanır.
• Landing Weight (LAW) : Uçağın iniÅŸ anındaki ağırlığıdır. TOW deÄŸerinden Trip yakıtının çıkarılması ile hesaplanır.

Operasyonel ağırlıkların aynı zamanda maksimum deÄŸerleri vardır. Bu ağırlıklar uçağın limitlerine göre hesaplanmış ve operasyon esnasında aşılmaması gereken ağırlıklardır. Kısaltmalarının önün “MAX” ya da “M” eklenilerek belirtilir. ÖrneÄŸin; MAXZFW/MZFW ( Maksimum Zero Fuel Weight)

Ayrıca bahsedilmesi gereken iki ağırlık daha bulunmaktadır. Bunlar “Structural ( Yapısal )” ağırlıklardır.

• Maximum Taxi Weight ( MTW) : Daha çok MTOW ile karıştırılsa da aslında burada durum biraz farklıdır. Bu ağırlık uçağın dikmeleri ve lastiklerinin limitlerine göre belirlenmiÅŸtir. Uçağın yakıt,yolcu ve yükünü aldıktan sonra  lastiklere ve dikmelere yapısal hasar vermeden “taxi” yapabileceÄŸi maksimum ağırlıktır.
• Maximum In-flight Weight : Bu ağırlık; uçağın motor gücü ve kanatlarının üretebileceÄŸi lift hesaplanarak elde edilmiÅŸtir. Uçağın taşıyabileceÄŸi “en yüksek” ağırlıktır.

Basit bir örnek ile konuyu pekiÅŸtirelim.

Örnek olarak TC-AAL uçağını seçelim. TC-AAL uçağına ait deÄŸerler aÅŸağıdaki tabloda gösterilmiÅŸtir. **(Resim1) 

Resim 1: DOW DOI Table.

Uçağımızın bir iç-hat seferi yapacağını varsayalım ve yakın zamana ait bir Ä°zmir-Sabiha Gökçen uçuÅŸunun ağırlıklarını baz alalım.

Tabloya göre;   

Ä°ç-hat seferini yapacak olan TC-AAL tescilli uçağımızın 2/4 ekip konfigürasyonuna göre DOW deÄŸeri: 42079 olarak verilmiÅŸtir.

Block yakıt ağırlığımız _____: 5200
Taxi yakıtımız ___________ : 120
Trip yakıtımız ___________ : 2358
Yolcu ve Bagaj ağırlığımız _: 14840 kgs olarak belirlenmiştir.

Buna göre ağırlıklarımız;

ZFW: ( DOW+TTL* ) __________: 42079 + 14840                 : 56919 (AZFW)
TOW: (DOW+TTL+TAXI FUEL) __: 42079 + 14840 + 5080    : 61999 (ATOW)
LAW:  (TOW – TRIP FUEL ) _____: 61999 – 2358                    : 59641 (ALAW)

Bu deÄŸerler Loadsheet’imizde belirttiÄŸimiz son deÄŸerler olduÄŸundan  bu deÄŸerleri aynı zamanda Actual ibaresi ile de görebilirsiniz ( Actual Zero Fuel Weight).

DeÄŸerlerimizi bir de tabloya göre maksimum deÄŸerler** ile karşılaÅŸtıralım.

MZFW : 62731/56919
MTOW : 72000/61999
MLAW : 66360/59641

Kısacası uçağımızın operasyonuna ağırlıklar ile ilgili bir engelimiz yok. 

Sizlere Operasyonun bel kemiÄŸi olan “Ağırlık ve Denge” kuramının, Ağırlık kısmını açıklamaya çalıştım. Tabloda göreceÄŸiniz gibi her DOW deÄŸerinin altında bir de DOI (Dry Operating Index) deÄŸerleri göreceksiniz. Bu konu ile ilgili bilgiyi ise bir sonraki yazımda “Denge” kuramını açıklarken anlatmaya çalışacağım. Birlikte uçağımızı nasıl dengelememiz gerektiÄŸini; FMC ye girdiÄŸimiz “CG” deÄŸerinin nasıl hesaplandığı hakkında bilgi vermeye çalışacağım. OkuduÄŸunuz için teÅŸekkürler.

*TTL: Total Traffic Load : Yolcu ağırlığı + Bagaj ağırlığı hesaplanarak bulunur.  Yolcu ağırlıkları her yetiÅŸkin için 84 her 2 yaşını geçmiÅŸ çocuk için 35 ile çarpılarak hesaplanır. 

**Bu deÄŸerler; her ne kadar PMDG uçağımızı TC-AAL olarak kaplamış olsa da; PMDG nin kullandığı deÄŸerler ile eÅŸit deÄŸildir.

Özgür YAMANDEMÄ°R
Operasyon Uzman Yardımcısı
Pegasus Havayolları