Kapalı bir havada dört bacaklı görevimizin üçüncü bacağı için Ä°zmir’den kalkışımızı gerçekleÅŸtirmiÅŸtik. O bacakta ben pilot flying (PF) tim kalkıştan sonra kule frekansından yaklaÅŸma frekansına geçtik ve radar uçuÅŸ seviyesini FL120  verdi. Biz tırmanış varyomuzu FL100 geçilirken 2000 fpm, FL 110 geçilirken 1000 fpm düÅŸürdük. Tırmanış seviyemize 200 ile 300 feet kala tırmanış varyomuzda hemen hemen aynı deÄŸerlere düÅŸmüÅŸtü. Tam o sırada TCAS sistemimizden TRAFFIC ADVISORY (TA) ikazı aldık ve trafiÄŸi görmeye çalıştık. Ancak göremedik ve kısa bir süre sonra bu ikaz RESOLUTION ADVISORY (RA) ikazına dönüÅŸtü ve TCAS sistemimiz bize alçalma (descend) ikazı verdi  Bizde auto pilot ve auto throttle’ı devre dışı bırakarak TCAS sisteminin verdiÄŸi talimatlara riayet ettik. Ben uçağı uçururken pilot monitoring olan kaptanım ise radara TCAS alçalışında olduÄŸumuzu ikaz etti. Bütün bu manevraları yaparken TCAS sisteminin talimatlarına uyduk ve clear of conflict ikazı alana kadar harfiyen talimatları yerine getirdik fakat diÄŸer trafiÄŸi göremedik.

Sonuç olarak TA ikazında trafiÄŸi görmeye çalışıp RA ikazı alındığında da sistem talimatlarına riayet edilmelidir. UçuÅŸ sonunda ise bu olay rapor olarak ÅŸirketiniz vasıtasıyla SHGM ye iletilmelidir.

Yukarıda bahsi geçen TCAS sistemini kısaca açıklayacak olursak:

1956 da iki uçağın havada çarpışması üzerine ayyuka çıkan havada çarpışma tehlikesi üzerine geliÅŸtirilmiÅŸ sistemdir. Bu sistemde radar gibi bir ekran üzerinde istenilen mesafe içindeki uçaklar yönleri ve göreceli olarak yükseklikleri ile çeÅŸitli renklerde gösterilir ve pilot tehdit oluÅŸturabilecek olanlardan kaçınır. TCAS I pilota sadece öneriler sunarken, daha sonra geliÅŸtirilen TCAS II kendisi manevra yapabilmektedir. EÄŸer karşı karşıya gelen her iki uçakta da TCAS II sistemi mevcutsa uçaklar TCAS sistemi aracılığıyla haberleÅŸip birbirlerinin zıt yönünde irtifa deÄŸiÅŸtirerek emniyetli olarak ayrımı saÄŸlamaya çalışırlar.

Uçaklar alçalma-tırmanma bilgilerini transponder'larından alırlar. TCAS sistemi hem zamana hem de mesafeye baÄŸlı ikazlar üretir ve bunu yaparken karışık matematiksel iÅŸlemler kullanır. Ancak temelde bilinmesi gereken olası çarpışma noktasına yaklaşık olarak 40 sn önce TA, 25 sn önce ise RA ikazı vermektedir. Söz konusu zamanlar ise yaklaşık olarak 3.3 milde TA, 2.1 milde ise RA ikazına denk gelir. Bu mesafelaer uçakların birbirlerine olan hızlarına göre deÄŸiÅŸiklik arzederler.

Kpt.Plt. ÇoÅŸkun YEŞİLÇAM
Pegasus Havayolları